Wanneer is een tachograaf verplicht?

Werkt u in de logistiek of vervoert u regelmatig zware goederen voor uw bedrijf? Dan is de kans groot dat u een tachograaf moet gebruiken. Als u dit niet doet, kunt u een fikse boete van maar liefst 4.400 euro krijgen. Maar wanneer is een tachograaf verplicht? En gelden er vrijstellingen voor eigen vervoer?

Wat is een tachograaf?

Een tachograaf is een apparaat dat de rij- en rusttijden van een chauffeur registreert. Daarnaast houdt het de snelheid en de afstand bij die is afgelegd.

Een tachograaf zit vaak op een plek in het voertuig waar een chauffeur makkelijk bij kan, zoals in het dashboard. Op deze manier kan de chauffeurskaart eenvoudig worden ingevoerd. Op deze kaart worden alle gegevens, zoals rij- en rusttijden, opgeslagen. Het lijkt qua uiterlijk een beetje op een autoradio.

Het apparaat heeft een duidelijk doel: het verbeteren van de verkeersveiligheid. Het voorkomt oververmoeidheid bij chauffeurs en maakt de wegen veiliger. Ook bevordert het eerlijke concurrentie binnen de transportsector omdat alle vervoerders zich moeten houden aan dezelfde rij- en rusttijden.

Analoog en digitaal

Vroeger maakte men gebruik van een analoge tachograaf. Chauffeurs moesten deze handmatig invullen en bewaren. U kunt zich wel voorstellen dat hier veel fouten mee werden gemaakt, bewust en onbewust. Sinds mei 2006 zijn digitale tachografen verplicht in alle nieuw geregistreerde voertuigen die vallen onder de tachograafplicht.

Vrachtauto’s en bestelbussen die voor 1 mei 2006 zijn geregistreerd, mogen nog uitgerust zijn met een analoge tachograaf. Alle voertuigen die hierna op kenteken zijn gezet, moeten dus een digitale tachograaf hebben.

Sinds 15 juni 2019 moeten voertuigen met een eerste toelating na die datum beschikken over een slimme tachograaf (Smart Tacho 1). Deze registreert automatisch grenspassages, laad- en losactiviteiten en de actuele positie van het voertuig.

En het gaat nog een stap verder: vanaf 21 augustus 2023 is de Smart Tacho 2 verplicht voor nieuwe voertuigen, met nog geavanceerdere functies voor handhaving en controle onderweg.

De transportkosten voor wegvervoer stijgen in 2025 met 3 tot 5%. Lees hier meer over de vrachtwagen transport kosten in 2025.

Wanneer is een tachograaf verplicht en wanneer niet?

Volgens de Europese verordening (EG) nr 561/2006 (hierin zijn de voorschriften voor de rijtijden, onderbrekingen en de rusttijden opgenomen) en de Nederlandse wetgeving is een tachograaf verplicht bij:

• Voertuigen of voertuigcombinaties met een toegestane maximummassa van meer dan 3.500 kilogram;
• Beroepsmatig vervoer van goederen of personen;
• Nationaal en internationaal vervoer (dus ook binnen Nederland)

Dus voor vrachtwagens die boven de 3.5 ton aan goederen vervoeren voor klanten, is het dus altijd verplicht. Dit geldt ook voor bestelwagens als het totaalgewicht boven de 3.500 kg ligt. Daarnaast is het controleapparaat verplicht voor bussen en touringcars die meer dan 9 personen, inclusief chauffeur, vervoeren.

Of een voertuig daadwerkelijk een tachograaf moet hebben, hangt dus niet alleen af van het type, maar ook van het gewicht, het gebruik en de aard van het vervoer.

Tachograaf bij eigen vervoer: hoe zit dat?

Veel ondernemers vervoeren hun eigen goederen. Denk bijvoorbeeld aan een aannemer met materialen in zijn bus, of een hovenier met een aanhanger vol gereedschap. Dit noemen we ook wel eigen vervoer. U vervoert goederen voor uw eigen bedrijf, niet voor derden.

Toch moet u er rekening mee houden dat er in dit geval ook een tachograafplicht kan gelden, zodra het voertuig of de combinatie meer dan 3.500 kg vervoert. Of u nu voor een klant rijdt of voor uzelf, de wet kijkt voornamelijk naar het gewicht en het type vervoer, niet per se naar wie de lading ontvangt.

Let op: Bij eigen vervoer voor uw bedrijf binnen een straal van 100 km rondom de vestiging kan soms een vrijstelling gelden. Daarover straks meer.

Vrijstellingen tachograaf

Niet elk voertuig dat beroepsmatig goederen of meer dan 9 personen vervoert, inclusief chauffeur, valt automatisch onder de tachograafplicht. Er zijn namelijk verschillende tachograaf vrijstellingen, afhankelijk van het gebruik, het type vervoer en de afstand tot de vestigingsplaats.

Een van de meest voorkomende vrijstellingen is die voor eigen vervoer binnen een straal van 100 kilometer rondom het bedrijf. Dus vervoert u niet meer dan 7.5 ton aan materialen of gereedschappen die u voor uw eigen bedrijf nodig heeft, dan geldt er een vrijstelling. Het voertuig mag echter niet vaker dan 12 uur per week worden bestuurd.

Ook zijn er specifieke vrijstellingen voor sectoren, bijvoorbeeld voor voertuigen van hulpdiensten en landbouwverkeer. Bovendien geldt er vrijstelling voor voertuigen die geen beroepsmatig vervoer uitvoeren, zoals campers of kampeerwagens.

Overzicht vrijstellingen

Ook zijn er specifieke vrijstellingen voor sectoren, bijvoorbeeld voor voertuigen van hulpdiensten en landbouwverkeer. Bovendien geldt er vrijstelling voor voertuigen die geen beroepsmatig vervoer uitvoeren, zoals campers of kampeerwagens.

Situatie	Tachograaf verplicht	Voorwaarden
Eigen vervoer binnen 100 km, max 7.500 kg	❌ Nee	Alleen eigen materialen, max 12 uur per week rijden
Camper of kampeerwagen (> 3.500 kg)	❌ Nee	Uitsluitend privégebruik, geen commerciële inzet
Voertuigen van hulpdiensten	❌ Nee	Brandweer, ambulance, politie
Landbouw- of bosbouwvoertuigen	❌ Nee	Alleen voor agrarisch gebruik en binnen beperkte afstand
Testrit-voertuigen	❌ Nee	Alleen voor proefritten, onderhoud of keuring
Mobiele werkplaats (bijv. servicebus)	❌ Nee	Wanneer het voertuig wordt gebruikt als werkplek en niet om goederen te vervoeren
Beroepsmatig vervoer > 3.500 kg	✅ Ja	Vrachtauto’s, bussen, bestelauto’s en touringcars

Gebruik en onderhoud

U weet nu wanneer een tachograaf verplicht is en wat de vrijstellingen zijn. Valt uw voertuig onder de tachograafplicht? Dan moet u deze volgens de regels gebruiken. Maar wat zijn de regels?

Volgens de Europese wetgeving mag een chauffeur maximaal 56 uur per week rijden, met een maximum van 90 uur per twee weken. Daarnaast is het verplicht om na maximaal 4,5 uur rijden een pauze van minimaal 45 minuten te nemen (Rijksoverheid, 2024). Het apparaat in het voertuig houdt dit allemaal automatisch bij. Een chauffeur is bovendien verplicht om de gegevens van een digitale tachograaf 56 dagen altijd bij zich te hebben.

Naast gebruik is ook onderhoud belangrijk. Elke 2 jaar moet het apparaat gekeurd worden. Dit moet gebeuren door een gecertificeerde garage. Doet u dit niet op tijd, dan riskeert u een boete. Houd dus altijd de onderhouds- en kalibratiedatum in de gaten.

Wegvervoer regelen met behulp van Grodal

Heeft u vragen over de tachograafplicht? Bijvoorbeeld of uw voertuig er wel of niet onder valt? Dan is het goed om te weten dat de regels bij internationaal vervoer weer anders kunnen zijn. Zo wordt de Smart Tacho 2 in steeds meer gevallen verplicht. Bovendien gelden er nieuwe regels vanaf 1 juli 2026.

Wilt u zeker weten dat uw vervoer goed geregeld is? Of zoekt u een expediteur die wegvervoer voor u kan regelen? Neem dan contact op met Grodal. Wij kijken met u mee, nationaal en internationaal

Veel gestelde vragen over: wanneer is een tachograaf verplicht?

Bronnen:

Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. (2024, 5 november). Wat is er wettelijk geregeld voor de rijtijden en rusttijden bij wegvervoer? Rijksoverheid.nl. 

Ministerie van Algemene Zaken. (2025, februari 28). Wat is een digitale tachograaf en voor welke voertuigen is deze verplicht? Rijksoverheid.nl. 

Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. (2025, februari 17). Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT).

Wanneer ben je verplicht om een tachograaf te gebruiken? | Evofenedex. (z.d.). Ondernemersvereniging | Evofenedex.