Spoorvervoer in 2025: waar blijft de financiële steun? 

Het Toekomstbeeld Spoorgoederenvervoer (SGV), zoals geschetst door staatssecretaris Chris Jansen van Infrastructuur en Waterstaat, heeft binnen de sector tot gemengde reacties geleid. In een recente Kamerbrief presenteerde Jansen zijn visie voor het spoorvervoer in 2025, maar volgens veel betrokkenen bevat het document weinig concrete plannen en vooral herhaling van eerdere inzichten.

Weinig nieuws onder de zon

Hans-Willem Vroon, directeur van belangenorganisatie Railgood, laat geen twijfel bestaan over zijn teleurstelling. Hij beschrijft de Kamerbrief als een herhaling van stappen: bekende thema’s worden opnieuw aangekaart zonder nieuwe oplossingen.

Hoewel de verbetering van de infrastructuur als prioriteit wordt genoemd, gebeurt dit met de kanttekening dat alles moet passen binnen de ‘beperkte budgettaire ruimte’. Wat ontbreekt, is een duidelijke strategie of concrete toezeggingen.

Opvallend is ook het stilzwijgen over eerder aangekondigde heffingen voor het spoorgoederenvervoer. Met deze heffingen zal het spoorgoederenvervoer vanaf 2026 veel duurder worden.

Budget: voldoende middelen, maar verkeerde keuzes

Volgens Vroon is het idee dat er onvoldoende budget beschikbaar is, onterecht. Hij wijst erop dat er voor het implementeren van het European Rail Traffic Management System (ERTMS) 4,2 miljard euro nodig is, terwijl er slechts 2,6 miljard was begroot. Toch is er inmiddels al 3,8 miljard aan uitgegeven.

Daarnaast heeft Vroon het over de ongelijke verdeling van middelen. Zo wilde de NS een verhoging van 12% doorvoeren op de treinkaartjes en heeft het kabinet 40 miljoen vrijgemaakt om dit te beperken naar 6%.

Beleid mist toekomstbestendigheid

De staatssecretaris wijst in zijn brief op de rol van maatregelen zoals de vrachtwagenheffing en het ETS-2 (Emission Trade System) om de concurrentiepositie van het spoor te versterken. Maar volgens Vroon schieten deze maatregelen hun doel voorbij. De inkomsten uit de vrachtwagenheffing en ETS-2 gaan grotendeels terug naar de wegvervoersector, bijvoorbeeld voor de aanschaf van elektrische trucks en de bouw van laadstations. Dit versterkt volgens hem juist de concurrentiepositie van de wegtransportsector in plaats van het spoor.

Gemiste kansen voor spoorgoederenvervoer

Hoewel Jansen in zijn brief benadrukt dat spoorgoederenvervoer veiliger, schoner en goedkoper is dan wegtransport, blijft de aanpak vooral gericht op bestaande structuren. Nieuwe investeringen om het spoornetwerk te verbeteren of uit te breiden blijven uit, wat volgens Vroon een gemiste kans is.

Hij wijst erop dat Nederland achterloopt op de Europese plannen voor slimme en duurzame mobiliteit. Maatregelen zoals langere treinen van 740 meter, betere samenwerking met buurlanden en vergroening van het spoornetwerk worden nauwelijks opgepakt. Vroon noemt dit een “spoor-Nexit”, waarmee hij bedoelt dat Nederland zichzelf buitenspel zet in de Europese ambities.

Waarom is spoorvervoer belangrijk?

Spoorvervoer is een milieuvriendelijke en efficiënte manier van transport. Treinen stoten aanzienlijk minder CO2 uit dan vrachtwagens, wat hen tot een belangrijk onderdeel van de klimaattransitie maakt. Bovendien zorgt het spoor voor een ontlasting van de wegen, waardoor verkeersopstoppingen en vervuiling afnemen.

Advies nodig?

Bij Grodal begrijpen we de uitdagingen van het spoorvervoer en staan we klaar om u te ondersteunen. Of het nu gaat om logistieke oplossingen, strategisch advies of het verbeteren van uw transport, ons team van experts helpt u graag verder. Neem vandaag nog contact met ons op en ontdek wat wij voor uw organisatie kunnen betekenen.

Veelgestelde vragen over spoorvervoer in 2025

Bronnen:

Nieuwsblad transport, 2024

Nieuwsblad Transport, 2024